Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri

Sevinç Cür Türkan; Adil Çoruk

doi:10.29329/jpee.2024.1168.3

Araştırma Makalesi | Açık Erişim
Okul Öncesi ve Temel Eğitim Dergisi 2024, Clt. 5(2) 109-131

Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri

Sevinç Cür Türkan, Adil Çoruk

ss. 109 - 131 | DOI: https://doi.org/10.29329/jpee.2024.1168.3

Yayın Tarihi: Aralık 31, 2024 | Görüntüleme Sayısı: 22/15 | İndirilme Sayısı: 24/15

PDF İndir

Özet

Okul öncesi eğitim dönemi, çocuğun çevresindeki uyarıcılara en açık olduğu ve hızlı bir şekilde gelişim gösterdiği bir dönem olarak kabul edilmektedir. Öğrenmelerinin ve gelişimlerinin hızlı olduğu bu dönem içinde onlara verilecek eğitimin tesadüflere bırakılmaması gerekmektedir. Bu sebeple erken çocukluk yıllarında eğitimsel çevrenin iyi planlanarak sunulması önemlidir. Ayrıca bu dönem kişilik gelişimi için kritik bir dönem olarak görülmektedir. Çizgi filmler sayıca ve türce giderek artmaktadır bu sebeple de çocukların hayatındaki yeri ve önemi artmaktadır. Çizgi filmlerin göze ve kulağa, birden fazla duyu organına hitap ediyor oluşu, çocukların ilgisini çekmede önemli bir etkendir. Okul öncesi dönem çocukları öğrendikleri her şeyi davranışa dönüştürmektedir. İzlediği çizgi film kahramanını rol model alarak, davranışlarını taklit edebilmektedir. Bu programlarda çocuklar için faydalı olan davranışlar kadar, olumsuz örnek oluşturacak içerikler de bulunmaktadır. İzlenecek programlara karşı takınılan tutum kritiktir. Araştırmanın amacı, çizgi filmlerin okul öncesi dönem çocuklarının kişilik gelişimindeki etkisine yönelik öğretmen görüşlerinin belirlenmesidir. Bu araştırma, okul öncesi öğretmenlerinin görüş tespitine yönelik olduğundan nitel bir çalışmadır. Nitel araştırma desenlerinden durum çalışması niteliği taşımaktadır. Çalışmada “amaçlı örnekleme” yöntemi kullanılmıştır. Buna uygun olarak Çanakkale ili Biga ilçesinde bulunan Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı bağımsız anaokullarında görev yapan gönüllü 39 okul öncesi öğretmeninin görüşlerine başvurulmuştur. Bu araştırmanın verileri görüşmeler yapılarak toplanmıştır. Araştırma verilerinin toplanması, “Kişisel Bilgiler Formu” ile ‘’Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri’’ görüşme formu ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmada nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi metodu kullanılmıştır. Görüşme soruları yolu ile toplanan verilerin analiz sonuçlarına göre elde edilen bulgular; kişilik gelişimini en çok etkileyen faktörlerde aile ilk sırada yer almıştır. Çizgi filmlerin olumlu ve olumsuz etkileri incelendiğinde, olumlu özellik olarak kavram öğretiminin kolaylaştırması ön plana çıkmaktadır. Yine hayal gücü gelişimine ve dil gelişimine katkısı çıkan sonuçlar arasındadır. Çizgi filmlerin olumsuz etkileri sorulduğunda şiddet ve saldırganlık ilk sırayı almaktadır. Kız çocukları daha çok kızların, evcimenliğin, ailenin, prensesliğin ön planda olduğu çizgi filmleri tercih ederken, erkek çocukları kahramanlık, güç, sahiplenme, koruma, kurtarma temelli çizgi filmleri tercih etmektedir. Katılımcı öğretmenlerin görüşlerine göre kız ve erkek çocuklardaki bu çizgi film seçim farklılaşmasının en temel kaynağı, toplum tarafından cinsiyetlere yüklenen cinsiyet rolleri sonucu çıkmıştır. Kişisel farklılıklar ve ebeveynlerin çizgi film konusundaki seçiciliği de çıkan diğer görüşlerdendir. Öğretmen görüşlerine göre, çocukların izledikleri çizgi filmlerdeki baskın kişilik özelliklerinden kahramanlık ve şiddet/saldırganlık başlıkları öne çıkmaktadır. Sıra dışı giyim özelliklerine sahip olma, güzellik, güçlü olma ve yardımseverlik diğer baskın kişilik özelliklerinden olmuştur.

Anaktar kelimeler: Okul Öncesi Eğitim, Okul Öncesi Öğretmeni, Çizgi Film, Kişilik Gelişimi, Anaokulu

Bu makaleye nasıl atıf yapılır

APA 7th edition
Turkan, S.C., & Coruk, A. (2024). Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri. Okul Öncesi ve Temel Eğitim Dergisi, 5(2), 109-131. https://doi.org/10.29329/jpee.2024.1168.3

Harvard
Turkan, S. and Coruk, A. (2024). Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri. Okul Öncesi ve Temel Eğitim Dergisi, 5(2), pp. 109-131.

Chicago 16th edition
Turkan, Sevinc Cur and Adil Coruk (2024). "Okul Öncesi Dönem Çocuğunun Kişilik Gelişiminde Çizgi Filmlerin Etkisi Üzerine Öğretmen Görüşleri". Okul Öncesi ve Temel Eğitim Dergisi 5 (2):109-131. https://doi.org/10.29329/jpee.2024.1168.3

Kaynakça

Akpınar, B. & Özdaş, F. (2013). İlköğretimde değer eğitimine ilişkin öğretmen görüşleri. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(2), 105-113. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/715475 [Google Scholar]
Aksoy, T. (2021). Okul öncesi dönemdeki çocukların eğitiminde teknoloji kullanımına ilişkin öğretmen görüşleri. Temel Eğitim Dergisi, 11(1), 30-38. https://doi.org/10.52105/temelegitim.11.3 [Google Scholar] [Crossref]
Aslan, M., Özer, N. & Bakır, A.A. (2009). Okul kültürüne ilişkin yönetici ve öğretmen görüşleri. İlköğretim Online, 8(1), 268-281. [Google Scholar]
Aslan, M. (2009). 5-6 yaş grubu çocuklarda bilişsel işlemler ile uyum ve davranış problemleri arasındaki ilişkinin bazı değişkenlere göre incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
Bağlı, M.T. (2003). Televizyona karşı anababa aracılığı: Kısıtlayıcı aracılığın biçimleri. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 36(1), 129-149. https://doi.org/10.1501/Egifak_0000000082 [Google Scholar] [Crossref]
Bayır, E & Günşen, G. (2017). Okul öncesi dönem çocuklarının en çok izledikleri çizgi filmlerin bilimsel açıdan analizi. Trakya üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2), 746-761. https://doi.org/10.24315/trkefd.303686 [Google Scholar] [Crossref]
Can, A. (1995). Okul öncesi çocuklara yönelik televizyon programları içinde çizgi filmlerin çocukların gelişimine ve iletişimine etkileri [Doktora tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
Coşkun, Y. & Önem, A. (2023). Okul öncesi dönem çocuklarının çizgi film karakterleriyle özdeşim kurma eğilimleri. Temel Eğitim, 21(1), 42-56. [Google Scholar]
Çelenk, E. (1995). Televizyonda gösterilen çizgi filmlerin ilkokul çağı çocukları üzerindeki etkileri [Yüksek Lisans Tezi]. Ege Üniversitesi, İzmir. [Google Scholar]
Çetin, Z. (2014). Kitle iletişim araçları ve şiddet. Marmara İletişim Dergisi, 10(10), 139-158. [Google Scholar]
Çiftçioğlu, H., Polat, Ö.A. & Eren, E. (2016). Kişilik gelişimi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 3(7), 166-177. https://doi.org/10.26450/jshsr.27 [Google Scholar] [Crossref]
Deveci Kahraman, G. (2023). Okul öncesi dönemde çocuğu olan ebeveynlerin çocukların oyunlarına katılımları ile çocukların gelişim düzeylerinin incelenmesi [Yüksek lisans tezi]. Karatekin Üniversitesi, Çankırı. [Google Scholar]
Erşan, Ş. (2019). Ebeveynlerin okul öncesi eğitim kurumundan ve öğretmenden beklentilerinin incelenmesi. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(2), 161-178. https://doi.org/10.30561/sinopusd.613394 [Google Scholar] [Crossref]
Güler, D. (1989). Çocuk, televizyon ve çizgi film. Kurgu, 5(1), 144-158. [Google Scholar]
Güleken K. & Yılmaz, F. (2020). Çizgi filmlerdeki baskın kişilik özelliklerinin çocuklar üzerindeki etkilerinin incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(38), 139-149. [Google Scholar]
Güloğlu, H. (2019). Çizgi film karakterleri ve yan ürünlerinin çocuklar üzerinde etkileri: WİNX Club çizgi film ve yan ürünleri örneği [Yüksek lisans tezi]. Marmara Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
Kakırman Yıldız, A. (2016). Okul öncesi dönem çocuklarının okuma alışkanlıkları kazanmasında rol model olarak aile. Uluslararası Bilimsel Çalışmalar Dergisi, (7), 95-112. [Google Scholar]
Karataş, Z. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Manevi Temelli Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 1(1), 1-19. [Google Scholar]
Kaya, H. (2019). Aysel Gürmen’in ‘Selen’in öyküleri’ üzerine çocuğun dil ve kişilik gelişimine katkısı bağlamında bir değerlendirme [Yüksek lisans tezi]. İstanbul Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
Kaya, K. & Tuna, M. (2008). İlköğretim çağındaki çocukların sosyalleşmesinde televizyonun etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, (17), 159-182. [Google Scholar]
Koç, N.E. (2018). Şiddet içerikli dizilerin popülerite sebepleri. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 2(1), 26-36. https://doi.org/10.17932/IAU.EJNM.25480200.2018.2/1.26-36 [Google Scholar] [Crossref]
Kök, M, Tuğluk, M.N. & Bay, E. (2010). Okul öncesi eğitimin öğrencilerin gelişim özellikleri üzerindeki etkisinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (11), 294-303. [Google Scholar]
MEB (2013). Okul öncesi eğitim programı. Ankara: Temel Eğitim Genel Müdürlüğü. [Google Scholar]
Oruç, C., Tecim, E. & Özyürek, H. (2011). Okul öncesi dönem çocuğunun kişilik gelişiminde rol modellik ve çizgi filmler. Ekev Akademi Dergisi, 15(48), 281-297. [Google Scholar]
Özdemir, O., Güzel Özdemir, P., Kadak, M.T. & Nasıroğlu, S. (2012). Kişilik gelişimi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 4(4), 566-589. [Google Scholar]
Parlakyıldız, I. (2019). 5-6 yaş çocuklarının izledikleri çizgi filmlerin gerçeklik durumlarının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi]. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, İstanbul. [Google Scholar]
Sezer, H. & Yalman, D. (2022). Okul öncesinde değerler eğitimi ile ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Uluslar arası Türk Kültür Coğrafyasında Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 197-214. [Google Scholar]
Şen, B. (2020). Okul öncesi dönem çocukları tarafından izlenen çizgi filmlerin, toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi [Doktora tezi]. Gazi Üniversitesi, Ankara. [Google Scholar]
Tan, O. (1992). Çizgi film ders notları. Anadolu Üniversitesi, Güzel Sanatlar Yüksek Okulu, canlandırma Bölümü, Eskişehir. [Google Scholar]
Türkkent, E. (2012). Okul öncesi dönem çocuklarının televizyondan etkilenmeleri konusunda anne ve öğretmen görüşleri [Yüksek lisans tezi]. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur. [Google Scholar]
Uluç, G. (2014). Toplumsal bir gruba yönelik şiddet türü: Medya, şiddet ve çocuklar. Selçuk İletişim, 2(2), 4-11. https://doi.org/10.18094/si.54561 [Google Scholar] [Crossref]
Ülken, F. (2011). Televizyon izlemede anne-baba aracılığı ile çocukların saldırgan davranışları arasındaki ilişki. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 195-216. [Google Scholar]
Üstündağ, A. & Şenol, F.B. (2021). Çizgi filmlerde yer alan şiddet ve korku öğelerinin incelenmesi: TRT çocuk örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 173-188. https://doi.org/10.36362/gumus.865219 [Google Scholar] [Crossref]
Yağlı, A. (2013). Çocuğun eğitiminde ve sosyal gelişiminde çizgi filmlerin rolü: Caillou ve Pepee örneği. International Prediodical For The Language, Literatuare and History of Turkish, 8(10), 707-719. [Google Scholar]
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri Güncelleştirilmiş Geliştirilmiş 5. Baskı, Ankara: Seçkin Yayıncılık. [Google Scholar]

Cilt 5 Sayı 2

Aralık 2024

Tüm makaleleler